یکی دیگر از شبهات مطرح در شبکه ها و سایتهای مخالفین اسلام این است که می گویند: ( چرا اسلام مهریه و صداق را در ازدواج قرار داده؟! گویا اسلام میخواهد مردان با پرداخت مبلغی به عنوان مهریه در آغاز ازدواج زنان را خریده و آنان را برده ی خود کنند!!! چرا زنان باید با دریافت مبلغی پول در نکاح و ازدواج، خود را در اختیار مردان قرار دهند؟!!)
پاسخ:
1. اولا جالب اینجاست که این جماعت تصور کرده اند که اسلام قانون مهریه و کابین را برای اولین بار وضع کرده و حتی به خود زحمت نداده اند، لا اقل تاریخچه و پیشینه ی مهریه را بررسی کنند بعد دین آسمانی اسلام را متهم کنند. همانطور که همه میدانیم ، جامعه شناسان غربی ادعا کرده اند که مهریه در چهار مرحله آن هم در دوران قبل از تاریخ درست شد و اصلا تاسیس آن مربوط به اسلام نیست. اهل تحقیق میتوانند برای مطالعه نظریه ی آنان در اینباره به کتاب: (نظام حقوق زن در اسلام) مراجعه کنند. طبق نظریه ی جامعه شناسان غربی، مردان در دوران ماقبل تاریخ به جهت ممنوع بودن انتخاب همسر از میان قبیله ی خود، مجبور بودند از قبایل دیگر برای خود همسر انتخاب کنند. به همین خاطر آنان به قبیله ی دیگر میرفتند و با پرداخت مبلغی پول یا کالا دختری را از پدر یا مادر یا برادر وی خریداری میکرده و با خود میبردند، بدیهیست که در آن دوران زنان هیچ اختیاری در انتخاب شوهر خود نداشتند و از این پس تمام اموال و در آمد آنان نیز به جیب شوهر میرفت. اینان مدعی هستند که این مبلغ، همان مهریه بوده و از آن دوران باب شد.
اما بر این فرضیه اشکالاتی وارد است: اولا این مطالب صرفا گمانی بیش نیست که نه منبع تاریخیی پشتوانه ی آن است و نه علم تجربی و صرفا یک احتمال است. حتی اگر صحت و سقم مطالب بالا را بپذیریم اما بدیهیست که اسلام گرچه اصل پرداخت مهریه که بین بشر متداول بود را امضا و قبول کرد . اما قبل از تایید ، آن را تصحیح کرد. یعنی اسلام اولا زن را در انتخاب شوهر آزاد میداند. ثانیا مهریه را حق خود زن میداند و نه پدر و برادر او. ثالثا با دریافت مهریه توسط زن اصلا و ابدا زنان را برده و کنیز مرد به حساب نمی آورد. رابعا هر نوع فعالیت اقتصادی زن را مادام که به حقوق زناشویی شوهر آسیب نزند آزاد میداند. خامسا در آمد و سود زن را از آن خود او میداند نه شوهر او. برای درک این موارد که گذشت به کتاب فقه استدلالی (جواهر الکلام) بحث کتاب النکاح مراجه فرمایید. پس بین مهریه ای که اسلام قبول دارد و مهریه ی ادعایی مخالفین تفاوت از زمین تا آسمان است.
اما متاسفانه این مخالفان ، خدمات اسلام در تصحیح مهریه را نادیده میگیرند و فقط با حمله به شریعت آسمانی ما سعی در سیاه نمایی دارند.
2. فلسفه ی حقیقی مهر در اسلام بازگشت به تدبیر ماهرانه ی نظام خلقت است. و اگر اساسا مهریه درست شد علت اصلی آن را باید در متن خلقت زن و مرد و نقش هر یک از آن دو جستجو کرد. شکی نیست که مرد مظهر نیاز و زن مظهر ناز است . و این مطلب باعث شده که همواره مرد خواستگار زن شود. البته هر دو موجود نیازمند هم هستند ولی به جهت نوع خلقت آنها این مرد است که معمولا قدم جلو میگذارد. زیرا حیا و عفاف زن مانع پیش قدمی او میگردد. بدیهیست که گاه مردان متعدد برای به دست آوردن یک زن رقابت میکنند و زن به جهت ساختار وجودی خود یافته که نباید خود را ارزان در اختیار مرد قرار دهد. لذا یکی از مواردی که زن شرط رسیدن به خود قرار میدهد پرداخت هدیه و پیشکشی توسط مرد است که ما از آن پیشکشی تعبیر به مهریه میکنیم. اسلام هم که دین فطرت است سعی کرده این قانون فطری را تصحیح و سپس تایید کند. البته این قانون فطری حتی در حیوانات و یا در روابط نامشروع هم جاریست. در روابط نا مشروع و غیر قانونی حتی در غرب میبینیم که این مرد است که پول میپردازد و این زن است که پول میگیرد. اما تعجب اینجاست که مخالفان اسلام حتی چشم را روی این حقایق بسته اند. ولی اسلام فطرت و قانون نظام خلقت را بر هم نزده است. آری اسلام ازدواج: (شغار) -معاوضه ی دختر با دختر به عنوان مهریه - را ممنوع کرد و پیامبر فرمود: (لا شغار فی الاسلام) ولی اصل مهریه را رد نکرد.
3.عمده دلیل مهریه در اسلام این آیه است که در کتاب آسمانی ما در سوره ی نسا آیه ی 4 آمده که تذکر آن در اینجا به جاست:
( و اتوا النسا صدقاتهن نحله )
سه نکته در آیه وجود دارد که کوتاه است ولی بسیار مهم: اول اینکه از مهریه با کلمه ی صدقه - به ضم دال- یاد کرده. که صدقه از کلمه ی صدق و راستی آمده. یعنی اسلام مهریه را نشانه ی راستین بودن علاقه ی مرد به زن میداند. لذا در اصطلاح فقها مهریه را صداق هم میگویند. دوم اینکه با الحاق ضمیر (هن) به مهریه ، آن را متعلق به خود زن میداند نه پدر و مادر و برادر او. سوم اینکه وجه مهریه را با کلمه ی (نحله) بیان کرده. و این بدان معناست که مهریه عنوانی جز هدیه و عطیه و پیشکشی ندارد و اصلا مرد با پرداختن آن به زن مالک زن نمیشود و زن هم کنیز و برده ی او نمیشود. مخالفین تصور کرده اند که هر پول دادنی به یکدیگر در واقع خریدن طرف مقابل است. برای همین ادعا کرده اند که مرد با پرداخت مهریه زن را میخرد. علاوه بر اینکه آیه ی مذکور پاسخ آنان را میدهد به جاست که بپرسیم طبق ادعای شما پس باید رسم هدیه دادن و گرفتن را هم تعطیل کرد زیرا شخص با هدیه دادن طرف را میخرد!!! آیا میشود این حرف را گفت؟!
4. ای کاش به جای اینکه اینان اسلام را به جهت قانون مترقی مهریه تمسخر کنند یک نگاهی به دستورات روایی و منابع علمی مهریه در اسلام میکردند سپس نظر میدادند. تمام محدثان اسلامی خاصه شیعیان، در کتب خود بابی را باز کرده اند و روایاتی را نقل کرده اند که پیامبر و اهل بیت در آنها امر کرده اند که زنان از تعیین مهریه ی سنگین دوری کنند و در صورت امکان پس از ازدواج مهریه را ببخشند. عنوان باب اینگونه است:( التجنب من غلا المهر) . اما متاسفانه مخالفین صلاح ندیده اند این قسمت از منابع را هم بیان کنند تا حق روشن شود. ما نیز در این مختصر به سه روایت اکتفا میکنیم :
کافی جلد 5 صفحه ی568 حدیث 51 و من لا یحضره الفقیه جلد 3 صفحه ی 556 حدیث 4912 نقل میکند: امام صادق فرمود: (شوم المراه فکثره مهرها) یعنی : زیادی مهریه از شومی و بد یمنی زن است.
مسند احمد بن حنبل جلد 9 صفحه ی 365 حدیث 24583 از پیامبر نقل میکند که فرمود: (خیر الصداق ایسره) یعنی: بهترین مهریه آسانترین آن است.
کافی جلد 5 صفحه ی 324 حدیث 4 و تهذیب الاحکام جلد 7 صفحه ی 404 حدیث 1615 از پیامبر و امام صادق نقل میکنند که فرمودند: ( افضل نسا امتی ... اقلهن مهرا) یعنی: بالاترین زنان امت من آنان هستند که کمترین مهریه را دارند.
سوال ما این است که اگر به قول این مدعیان ، واقعا دین اسمانی اسلام مهریه را برای تحقیر زنان و خریداری آنان قرار داده پس چرا تا این اندازه از آنان خواسته تا از مهریه ی سنگین بپرهیزند و حتی الامکان برای ثواب بردن ، آن را کم تعیین کنند و حتی ببخشند؟!!
ارادتمند محبان اهل بیت
شیخ علی زند قزوینی
Zandqazvini.com
Zandqazvini.blog.ir
